Deze woorden willen wij ook!
Duitse woorden die ook in het Nederlands moeten bestaan
Achtergrond - 23 december 2014
- Auteur:
Redactie Duitslandweb
Het Duits kent handige en mooie woorden waar in het Nederlands geen equivalent voor bestaat. De redactie van Duitslandweb mist regelmatig een passende vertaling voor Duitse begrippen. Help ons mee zoeken naar Nederlandse woorden voor onderstaande Duitse begrippen, die we graag aan onze taal willen toevoegen. Andere Duitse woorden waar u een vertaling voor mist, zijn natuurlijk ook welkom. Reageren kan onderaan deze pagina.
angrillen: eerste keer bbq-en in de lente
beratungsresistent: bijvoeglijk naamwoord voor iemand die zich niet laat adviseren
doch: dat antwoord je als je een ontkenning wil ontkennen. In het Nederlands moet je meestal de hele zin herhalen. Voorbeeld: ‘Gehst du nicht mit?’ ‘Doch’. NL: ‘Ga je niet mee?’ ‘Jawel, ik ga wel mee’
Feierabend: de tijd na je werk, vrije tijd
Fernweh: verlangen naar een ver oord
fremdschämen: werkwoord voor plaatsvervangende schaamte
frohes Schaffen!: werkse. Maar dan veel vrolijker.
Freudentaumel: roes van vreugde. De Taumel maakt het extra vrolijk
Geschwister: één woord voor zussen en broers, kinderen uit één gezin
Habseligkeiten: poëtisch woord voor bezittingen, dierbare hebbedingetjes (Duits woord van het jaar in 2004)
Narrenfreiheit: dat je in een positie bent iets te doen wat anderen niet mogen of kunnen doen (afkomstig van het carnaval)
Ohrwurm: liedje dat in je hoofd blijft zitten, lekker in het gehoor liggende melodie
Politikverdrossenheit: algemene ontevredenheid met en/of desinteresse in de politiek (letterlijk: ontstemd over de politiek)
Reformstau: een situatie waarin het niet lukt om noodzakelijke hervormingen door te voeren, bv, door een patstelling tussen bestuursorganen (letterlijk: hervormingsfile)
Selbstzweck: doel op zichzelf. Dat je bv. niet studeert voor een diploma maar voor de studie zelf. Of dat je niet naar de sportschool gaat om af te vallen, maar omdat je sporten lekker vindt. Er kan ook een connotatie van eigenbelang aan zitten.
Sollbruchstelle: de plek waar een breuk moet plaatsvinden. Als je een boom wil omhakken en je maakt er vast een inkeping in, is dat de Sollbruchstelle. Of waar je een stukje afbreekt van een chocoladereep
Torschlusspanik: paniekerige angst de boot te missen of achter het net te vissen. (Torschluss: op de valreep)
Vizeweltmeister: klinkt toch leuker dan de finale verliezen of tweede geworden zijn
Wackelkontakt: een kinkje in de elektriciteitskabel of het stopcontact, waardoor de stroom soms even wegvalt
Wutbürger: Burgers die opkomen voor hun rechten en protesteren tegen overheden die zich weinig van hen aantrekken (Duits woord van het jaar 2010)
(Update 22 december 2014): Naar aanleiding van onze oproep komen ook op Facebook en twitter nieuwe woorden binnen, waar mensen een Nederlands equivalent voor missen. Graag leggen we u ook de volgende woorden voor, in de hoop dat u ons aan een mooi Nederlands begrip kunt helpen:
- guten Rutsch: dat wens je elkaar in Duitsland voor het nieuwe jaar begint, meestal als je afscheid neemt en weet dat je elkaar pas in het nieuwe jaar weer ziet. Vertaald zoiets als: Glijd er goed in (in het nieuwe jaar). Je zou in het Nederlands 'fijne jaarwisseling' kunnen zeggen, maar dat klinkt veel saaier dan guten Rutsch.
- ortsfremd: niet uit de plaats afkomstig, in een plaats onbekend zijn. Genoemnde suggestie voor Nederlands equivalent: omgevingsonbekend. Misschien is er nog een ander, korter begrip voor te verzinnen?
Lees meer over 'Duitse taal':
'De Duitse taal is mijn gereedschap'
Omdat het 10 oktober de Dag van de Duitse Taal is, spraken we vertalers Lotte Hammond en Ralph Aarnout over hun vak.
Een problematische beer
De Duitse minister Paus wordt voor 'Problembär' uitgemaakt, las columniste Inge Jooris in de Duitse media. Zijn haar dagen als minister geteld?
Vechten als ketellappers
De Duitse regering heeft zo veel ruzie, het lijkt wel een bende 'Kesselflicker', zei een van de ministers. Columniste Inge Jooris legt uit wat hij bedoelt.
Een 'Sternstunde' voor Duitsland
Sternstunde, een mooi en onvertaalbaar woord voor wat er nu gebeurt in Duitsland, tenminste dat hoopt columniste Inge Jooris.
Reacties
een geweldige uitdrukking voor iets wat je totaal niet interesseert: das tangiert mich peripher!
wohlbemerkt ( niet te verwarren met wohlgemerkt ) . Ik geloof dat het vrij zeldzaam is. Maar het is heel mooi !
Voor Ortsfremd, of Ortsfremde, zou ik buitenpoorter als Nederlandse tegenhanger gebruiken. Het doet haast middeleeuws aan, maar spreekt letterlijk tot de verbeelding: de persoon die van buiten de (stads)poort is, een vreemdeling.
Wackelkontakt: mijn beide ouders zijn in augustus 1945 naar Nederland gekomen en spraken Duits. Ik ben nu 66 en dacht tot vandaag dat wakkelcontact goed Nederlands was. Als ik het gebruik, weet iedereen wel wat er bedoeld wordt! Heerlijke website ;)
Ik heb mij laten vertellen dat de Duitsers ook een woord/uitdrukking hebben voor het fenomeen dat wanneer je iets hoort rammelen in je auto, je naar de garage gaat maar als je daar de monteur het geluid wilt laten horen, het geluid er niet is..
Iemand wellicht een idee?
Vorführeffekt
Welzijn zou ik vertalen met "Wohlfahrt".
Wat ik ook een erg mooi Duits woord zonder Nederlands equivalent vind is "Alleinstellungsmerkmal".
Welzijn: Wohlergehen, Wohlbefinden Welzijnszorg: Soziale Fürsorge
Wohlfahrt heeft meer met liefdadigheid (bijv. Leger des Heils) te maken
Wohlfahrt is toch eerder een vertaling van welvaart? Welzijn lijkt me eerder wohlbefinden, of wohlsein.
Oh ja, en ook nog "Gefäß"
Ook een mooi woord: Schlüsselunsicherheit
De angst die je overvalt als je op pad bent: heb ik de deur wel op slot gedaan?
Twee van mijn favoriete Duitse woorden ontbreken hier nog: Backpfeifengesicht (rotkop dat een klap verdient) en Weltschmerz (letterlijk: wereldpijn).