Duitslandweb logo Duitslandweb

Lyrische 'schelmenroman' over Europese politiek
Dissertatie Luuk van Middelaar in boekvorm verschenen

Achtergrond - 19 mei 2009 - Auteur: Sander van der Ploeg

(19 mei 2009) Europese politiek heeft bepaald geen spannend imago. Onterecht, vindt Luuk van Middelaar. In zijn boek ‘Passage naar Europa - geschiedenis van een begin’ wil de historicus en filosoof de dramatiek achter de Europese besluitvorming voelbaar maken. “Mijn eigen ervaringen in Brussel en Den Haag zijn daarbij beslissend geweest.”

Luuk van Middelaar (l) overhandigt zijn boek 'Passage naar Europa' aan staatssecretaris voor Europese Zaken Frans Timmermans in de Nieuwspoort in Den Haag. Afb: DIAOp 9 november 1989 galoppeerde Europa ruiterloos door de geschiedenis. Zo luidde de eerste verbijsterde analyse van de Spaanse premier Felipe González, kort na de val van de Muur. Het einde van het communisme zorgde voor een waterscheiding in de Europese politiek, maar niet iedereen onderkende het belang van het moment.

De Franse president François Mitterand nodigde luttele dagen na de historische gebeurtenissen in Berlijn Europese leiders uit voor overleg in Parijs. Zijn Nederlandse collega Ruud Lubbers zegde af. “De geïmproviseerde top vond plaats op een zaterdag”, aldus Van Middelaar. “Lubbers vertoonde een wonderbaarlijke desinteresse. Een van de beste premiers uit de Nederlandse politieke geschiedenis bleef thuis in Kralingen. Hij weigerde zijn vrije dag hiervoor op te geven.”

Maandag overhandigde Van Middelaar (1973) het eerste exemplaar van zijn boek aan staatssecretaris voor Europese Zaken Frans Timmermans (PvdA) in de Haagse Nieuwspoort. Beeldend geschreven verhalen met oog voor detail typeren Van Middelaars boek, dat is gebaseerd op zijn dissertatie.

De historicus en columnist van NRC Handelsblad, promoveerde 13 mei cum laude op vijftig jaar Europese politiek aan de Universiteit van Amsterdam. Van Middelaar vroeg zich vooral af hoe in Europa politieke besluiten worden genomen. Hoe kregen de Europese samenlevingen met name na de val van de Muur grip op een onzekere toekomst? En hoe probeert de Europese politiek nu een band te scheppen met het publiek?

Persoonlijke ervaringen

Van Middelaars persoonlijke ervaringen in de centra van de macht zijn naar eigen zeggen beslissend geweest voor zijn boek. Tussen 2002 en 2006 werkte hij voor de Europese Commissie in Brussel en voor de Kamerfractie van de VVD. De historicus en liberaal trad op als adviseur van Frits Bolkestein en Jozias van Aartsen. “Alleen door mijn persoonlijke ervaringen in Den Haag en Brussel kon ik het politieke proces letterlijk voelen”, aldus Van Middelaar.

Door zijn opgedane indrukken trachtte Van Middelaar een dieper inzicht te krijgen in de politieke beweegredenen van grote Europese staatsmannen als Helmut Kohl en de eerder genoemde Mitterand. Europees beleid wordt volgens Van Middelaar in eerste instantie niet door Brusselse ambtenaren gemaakt, maar door regeringsleiders. Zij moeten een brug te slaan tussen Brussel en hun soevereine macht. Precies daar tussenin ligt de kern van de Europese politiek, zo stelt de historicus.

‘Schelmenroman’

Van Middelaar koos met opzet voor een verhalende opzet. “Alleen met details en gevoel voor dramatiek, kan je dit proces voelbaar maken.” Sommige leden van zijn promotiecommissie moesten even wennen aan zijn vlot geschreven, lyrische stijl. “Een van mijn promotors noemde mijn proefschrift een ‘schelmenroman’”, zegt Van Middelaar. “Ik zie het als een compliment.”

Volgens Timmermans prikt Van Middelaar enkele hardnekkige Nederlandse mythen over Europa door. “Wij hebben lang het imago van een gidsland gehad, een koploper in het Europese integratieproces”, zei de staatssecretaris. “Nu zouden wij ten opzichte van Brussel een meer terughoudend en realistischer beleid volgen. Maar zoals Van Middelaar terecht aangeeft, heeft Nederland zich altijd actief verzet tegen een te machtige politieke unie.”

Timmermans concludeert dat Europa op steeds meer aandacht kan rekenen, zeker van de pers. “Processen worden vaker dan vijf jaar geleden tegen het licht gehouden”, stelde de staatssecretaris. “Europa politiseert en Van Middelaars werk levert daar een bijdrage aan.”

Sander van der Ploeg is redacteur van het Duitslandweb

Afbeelding:

Duitsland Instituut Amsterdam

Reacties

Geen reacties aanwezig

Maximaal 500 tekens toegestaan

Lees meer over 'Duitsland en Europa':

Duitse regering ruziet over verbod verbrandingsmotor

Duitse regering ruziet over verbod verbrandingsmotor

De Duitse FDP trok tot verbijstering van Brussel de steun in aan het EU-verbod op de productie van diesel- en benzineauto's. Wat is er aan de hand?


Lees meer

Frans-Duitse vriendschap onder druk

Frans-Duitse vriendschap onder druk

De viering van 60 jaar vriendschap zondag was een gelegenheid om scherven te lijmen voor Frankrijk en Duitsland.


Lees meer

Scholz zet zich in voor toetreding Balkanlanden

Scholz zet zich in voor toetreding Balkanlanden

Scholz ziet na zijn bezoek aan de Balkan een 'nieuwe dynamiek' voor EU-toetreding van een aantal landen.


Lees meer

Gesprek: Duitsland en Nederland in Europa

Gesprek: Duitsland en Nederland in Europa

Europa-correspondent Caroline de Gruyter en DIA-directeur Ton Nijhuis leggen Nederland en Duitsland in de EU uit.


Lees meer


top
Op deze site worden cookies gebruikt, wilt u hiermee akkoord gaan?
Accepteer Weiger