Duitslandweb logo Duitslandweb

Een ode aan de Duitse taal
Dag van de Duitse taal 2022

Columns - 11 oktober 2022 - Auteur: Inge Jooris

Toen ik – ik schrik ervan om het neer te schrijven – zo’n kwarteeuw geleden begon aan mijn studies Germaanse Talen in Leuven, moesten we twee talen kiezen waarop we ons zouden focussen. We hadden de keuze tussen het Nederlands, Engels of Duits. Mij leek die keuze een no-brainer: uiteraard zou ik kiezen voor Engels en Duits. Toen het academiejaar begon en ik de studentenverdeling zag, bleek dat zo’n 85% van mijn medestudenten hadden gekozen voor Nederlands en Engels, zo’n 10% voor Nederlands en Duits, en de rest, ja, daar zat ik tussen.

Een ode aan de Duitse taal
© DIA

Dat is toch verbazend, vond ik. Noem mij één taal die mooier, helderder, gestructureerd is dan het Duits en wiens zinnen dan ook nog eens een Klammerstruktur hebben – hulpwerkwoorden aan de ene kant, hoofdwerkwoorden aan de andere kant en zowat al de rest van de woorden daartussen. Hoe netjes!

Misschien is de liefde wel begonnen in het middelbaar. Wij hadden een Duitsleraar die het staccato-ritme van de taal en haar regels goed doorgrond had. Aus, bei, mit, nach, seit, von, zu, moesten we met z’n allen scanderen terwijl hij met zijn éénmeterlat op zijn bureau sloeg. Na die voorzetsels volgt sowieso een datief. Daar hoef je niet eens meer over na te denken. Mensen denken dat naamvallen ingewikkeld zijn. Ja, dat klopt een beetje, maar de Duitsers komen er ten minste voor uit dat ze naamvallen hebben, en ze hebben er regeltjes voor en eigenlijk best weinig uitzonderingen.

Wij hebben ook naamvallen hoor, maar we vegen ze onder de mat of hebben ze laten verwateren en noemen ze nu archaïsch. Denk maar aan: onze naamvallen hebben de tand des tijds niet doorstaan, in ‘s lands belang hebben we iets moois laten verkommeren. In de Vlaamse dialecten vind je nog wel naamvalschimmen terug maar ‘t is gene vette.

Mensen die houden van sudoku’s of andere brainteasers kunnen best veel plezier beleven aan naamvallen. Er zijn een hele reeks denkpatronen die je moet doorlopen vooraleer je ze helemaal juist kan schrijven. Er is een verschil tussen: Er geht in dem schönen Zimmer mit flämischen Wandteppichen of Er geht in das schöne Zimmer mit flämischen Wandteppichen. In de ene zin wandelt hij wat in de mooie kamer rond en in de andere zin gaat hij de mooie kamer binnen. Dat dat kan met gewoon wat sleutelen aan de uitgangen van woorden, daar kan ik oprecht gelukkig van worden.

De Umlaut die klanken verschuift, de Ringel-S waarbij de s’en over elkaar hangen, süß!

Tel daar dan nog eens de helderheid van de taal bij op. Als je zin hebt om je onder te dompelen in een bad van heldere klanken, zet dan die Tagesschau op. Elke dag opnieuw, op voorspelbare tijden, vertelt een net persoon in schoon Hochdeutsch je de belangrijkste gebeurtenissen van de dag. Wat ze vertellen is nooit helemaal wat je zou willen, maar dat wordt ruimschoots goedgemaakt door de hemelsheldere klanken die je ziel verluchten. De Umlaut die klanken verschuift, de Ringel-S waarbij de s’en over elkaar hangen, süß!

Ik probeer vaak mijn liefde voor de Duitse taal aan mensen over te brengen. Het is dezelfde liefde die ik voel voor mijn naam Inge. Ik heb heel lang gedacht dat ik een van de mooiste namen ter wereld had. Vaak had ik oprecht medelijden met mijn zus die Els heet. Een tijdje geleden dineerde ik met mijn beste vriendin, haar partner en ouders in een van de ballen van het Brusselse Atomium (echt een aanrader als je eens naar België komt). Het gesprek ging over namen. Bevlogen legde ik uit waarom ik mijn naam zo mooi vond. Inge is helder, kort en krachtig, klinkt als een klaterende bergrivier. De moeder van mijn vriendin proestte het uit. Wat bleek? Niemand rond de tafel vond Inge een mooie naam. En ze vonden al helemaal niet dat de naam klinkt als een klaterende bergrivier. Nou, dat was schrikken voor mij. De negen grote, stalen ballen van het Atomium, ook die waarin ik zat, donderden neer.

Diezelfde verbazing overvalt mij keer op keer als mijn liefdesverklaring voor de Duitse taal op een koude steen valt. Als zich medestrijders in mijn column herkennen: hou vol! De wereld heeft nood aan meer helderheid en structuur. En ook aan klaterende bergriviertjes.

Reacties

Jan-Anne van Lunteren - 5 maart 2024 21:36

Duits heb ik altijd een mooie taal gevonden. Ik ben ervan bewust dat er mensen zijn die daar niet met me eens zijn.
De liefde voor Duits begon bij mij in 1977 tijdens een werkweek in Kleve. Wij bezochten o.a. de "Realschule", het stadhuis enz. en maakten daarover een verslag. De leraar Duits corrigeerde de verslagen en op deze manier leerde je pas echt Duits. Sindsdien heb ik grote belangstelling voor Duits en nogmaals vind ik het een hele mooie taal!

Reageer
Milou Hüpscher - 12 november 2022 15:46

Hoi Inge,
Wees gerust. Ook ik word blij van de systematiek van het Duits inclusief de naamvallen. Ook kan ik intens genieten van Duitse zinnen in boeken, zoals bijvoorbeeld Herman Hesse (gewoonweg kunst) en van de uitspraak van het Hoogduits. Uitgebreider dan het Nederlands, maar vol zorg uitgekozen en uitgesproken woorden: nauwkeurig, netjes en overzichtelijk. Milou

Reageer
Henk Smout - 25 oktober 2022 13:51

Het teken ß heet in het Duits Eszett of scharfes s, regionaal ook Dreierle -s (schwäbisch) en Schleifen -s (schweizerisch). Op lijzige toon heb ik in Nederland meermalen te horen gekregen: "Dat heet wel ringel-s." Zo lezen leken de vakman de les!

Reageer
Piet - 13 oktober 2022 21:30

Die voorbeeld was duidelk genoeg, Bettina. (ook 'n mooi naam!)

Reageer
Inge - 12 oktober 2022 10:47

Dag Bettina,
Dank je wel voor je reactie! we passen het onmiddellijk aan. (ik was zo aan het opgaan in mijn liefdesverklaring dat ik daar heb overgekeken. Mijn excuses daarvoor)
Prettige dag
Inge

Reageer
Bettina - 12 oktober 2022 10:04

Goedemorgen,

Mooi artikel, helaas kloppen de Duitse voorbeeldzinnen niet:
Er geht in dem schönen Zimmer mit flämischen Wandteppiche of Er geht in das schöne Zimmer mit flämischen Wandteppiche.
Het moet zijn: "Er geht in dem schönen Zimmer mit flämischen Wandteppichen (auf und ab)" en "Er geht in das schöne Zimmer mit flämischen Wandteppichen.
Let op de vervoeging van "Wandteppich".

Met vriendelijke groet,
Bettina

Reageer
Maximaal 500 tekens toegestaan

Lees meer over 'Duitse taal':

Een problematische beer

Een problematische beer

De Duitse minister Paus wordt voor 'Problembär' uitgemaakt, las columniste Inge Jooris in de Duitse media. Zijn haar dagen als minister geteld?


Lees meer

Vechten als ketellappers

Vechten als ketellappers

De Duitse regering heeft zo veel ruzie, het lijkt wel een bende 'Kesselflicker', zei een van de ministers. Columniste Inge Jooris legt uit wat hij bedoelt.


Lees meer

Een 'Sternstunde' voor Duitsland

Een 'Sternstunde' voor Duitsland

Sternstunde, een mooi en onvertaalbaar woord voor wat er nu gebeurt in Duitsland, tenminste dat hoopt columniste Inge Jooris.


Lees meer

Winnen Wutbürger de verkiezingen?

Winnen Wutbürger de verkiezingen?

In 2010 was het woord Wutbürger in zwang. De boze burger is terug, en stemt vaak AfD, ziet columniste Inge Jooris.


Lees meer


top
Op deze site worden cookies gebruikt, wilt u hiermee akkoord gaan?
Accepteer Weiger