Duitse superhelden

Duitsland heeft een gebrek aan superhelden en dat heeft het aan zichzelf te wijten. In weinig landen is het verlangen naar sterren en leiders zo groot als in Duitsland, en wordt zo genoten van de neergang van sterren. Een moderne versie van ‘himmelhoch jauchzend, zu Tode betrübt’.

De afgelopen weken werd een nieuw hoofdstuk geschreven in het boek ‘Duitsland en zijn gevallen helden’. Boris Becker en Gerhard Schröder werden opgenomen in de lange rij van gevallen helden. Becker, sportheld van een generatie (ook van mij), is al jaren het vleesgeworden bewijs dat uren op de tennisbaan niet noodzakelijk een goede training zijn voor het leven na de topsport.

De lijst van foute vrienden, vrouwen en financiële adviseurs is lang. De lijst van financiële misstappen ook. Het enige wat Becker na zijn actieve carrière nog goed lukte was zijn tijd als coach van Novak Djokovic en als tenniscommentator voor de BBC. De media smulden van de misstappen van Becker. Nu het niet meer erger kan en Becker in een gevangenis in Engeland zit, is er ook een gevoel van medelijden. ‘Bobbele’ is gevallen, maar we houden nog steeds van hem.

Anders is het met de voormalige bondskanselier Gerhard Schröder. In zijn beste dagen een gevierd sociaaldemocraat, die het goed kon vinden met corporate Germany en die bekend stond als ‘Genosse der Bosse’. Maar ook iemand die - weliswaar met de rug tegen de muur - de laatste belangrijke economische hervormingen in het land heeft doorgevoerd. Rond de eeuwwisseling was Schröder de grote Macher, de autoritaire leider die partij en land zijn wil oplegde.

Schröders postkanseliertijd was financieel succesvoller dan Beckers posttennistijd, maar de verpulvering van het voetstuk waarop hij troonde, is erger dan bij Becker. Het gebrek aan zelfinzicht en het weigeren afstand te nemen van Poetin en zijn jobs bij Russische energiebedrijven hebben de ster van Schröder nog veel dieper laten vallen. Medelijden krijgt hij niet.

Wat is het verschil tussen Becker en Schröder? Schröder hield zijn hand op bij Poetin en was zelfs na de inval van Rusland in Oekraïne niet bereid die terug te trekken. Becker lijkt vooral onnozel en naïef en omringd door foute vrienden en adviseurs.

Becker en Schröder laten zien dat er twee types gevallen helden zijn in Duitsland: de gevallen held van wiens ondergang wordt genoten maar die stiekem nog steeds een lieveling is, en de gevallen held die nooit meer zal herrijzen. Zeker in de Duitse politiek is de lijst van die tweede soort helden lang.

Dat verklaart ook dat elke enigszins strategische politicus voorzichtig en terughoudend zal zijn. Ze weten dat een rijzende ster plots en heel snel kan opbranden. Met weinig grote visies en ambities overleef je langer. Wacht daarom niet op sterk Duits leiderschap in welke kwestie dan ook. De sterren van Duitse superhelden schitteren nooit lang.