CSU lijdt historische nederlaag in Beieren
Nieuws

Bij de vorige verkiezingen in 2003 haalde de CSU met bijna 61 procent van de stemmen een comfortabele tweederde meerderheid. Voor het eerst in ruim veertig jaar zullen de Beierse christen-conservatieven een coalitiepartner moeten zoeken.

De CSU zal niet langer meer Beieren kunnen regeren als een grootgrondbezitter, zo stelde de Frankfurter Allgemeine Zeitung vanochtend. Ook op landelijk niveau kan de verkiezingsuitslag gevolgen hebben. In de Bondsraad, de vertegenwoordiging van de deelstaten in Berlijn, kan Beieren via de CSU niet meer met één stem spreken, omdat ook de nieuwe coalitiepartner zijn gewicht in de schaal wil leggen.

De grootste kansen om naast de CSU op het pluche te komen, worden de FDP toegedicht. De liberalen haalden 7,8 procent van de stemmen, waarmee de partij voor het eerst sinds jaren de kiesdrempel van 5 procent overschreed.

Een andere mogelijke kandidaat zijn de Freie Wähler (FW). Deze centrum-rechtse partij deed zondag voor het eerst mee aan de Beierse verkiezingen en is met 10,2 procent van de stemmen de grote winnaar. De FW heeft zich inmiddels aangeboden als mogelijke coalitiepartner.

Ter linkerzijde boekte de SPD een historisch verlies. De sociaal-democraten konden rekenen op de steun van achttien procent van het Beierse electoraat – een verlies van een procent ten opzichte van 2003, toen de partij voor het eerst onder de twintig procent zakte. Sinds 1945 heeft de partij niet zo slecht gepresteerd in de Beierse verkiezingen.

Toch zijn de sociaal-democraten gematigd optimistisch over de verkiezingsuitslag. “Wij zijn blij dat het eindelijk gedaan is met de alleenheerschappij van de CSU”, aldus partijvoorzitter Ludwig Stiegler. “We moeten ons alleen afvragen waarom de teleurgestelde CSU-kiezers niet op ons hebben gestemd.”

De Groenen boekten een verkiezingswinst met negen procent. De Linkspartei wist de kiesdrempel niet te halen en zal niet vertegenwoordigd zijn in het Beierse parlement.

Arrogant

Dat de Linkspartei geen invloed zal uitoefenen in Beieren is dan ook het enige  pluspunt voor de CSU, die tijdens de campagne hard heeft geageerd tegen de extreem-linkse partij. ‘Een fatsoenlijke Beier kiest CSU’, zo luidde de verkiezingsleus, maar deze leus klonk in veel Beierse oren te arrogant.

Want met de afgelopen campagne probeerde de CSU nog te redden wat er te redden viel. Dat de partij aan macht moet inboeten, was al langer duidelijk. Maar dat het verlies zo hoog zou oplopen, had de partijtop niet voorzien. “Deze uitslag valt rauw op ons dak”, gaf de huidige Beierse minister-president en CSU-kandidaat Günther Beckstein toe. “Maar ik sta open voor coalitievorming.”

De vraag is of Beckstein en partijvoorzitter Erwin Huber nauw hierbij betrokken zullen zijn. “Als we minder dan 50 procent van de stemmen halen, treed ik meteen af”, zei Beckstein enige maanden geleden, maar hij slikte deze woorden al snel in. Maar dat er koppen gaan rollen is zo goed als onvermijdelijk.

Solistisch

Zo staat hun beleid binnen de partij al langere tijd ter discussie. Huber en Beckstein gelden beiden als solistische en stijve technocraten die zich weinig flexibel in de Beierse politiek bewegen.

Beckstein greep in januari 2007 naar de macht binnen de CSU en benoemde zichzelf tot minister-president en Huber tot partijvoorzitter. Met het welhaast onvermijdelijke ontslag van Huber zal dit duo uit elkaar vallen. De partijvoorzitter kondigde gisteravond aan door te willen gaan met zijn werk. “Ik heb nog meer vechtlust dan Olli Kahn”, aldus Huber, die zichzelf op één lijn zette met de gewezen keeper van FC Bayern.

Maar Huber wordt nog meer dan Beckstein gezien als hoofdschuldige voor het verlies. De partijvoorzitter geldt als een CSU’er van de oude stempel – overtuigd van zijn gelijk en weinig flexibel. “Ik kan niet A zeggen en een dag later B of C”, zei Huber eerder. “Ik weet dat dit politiek niet handig is, maar dat politiek laveren ligt mij nu eenmaal niet.” Inmiddels wordt de huidige bondsminister van Landbouw, Horst Seehofer, genoemd als opvolger van Huber.

Moderne dilemma’s

Ondertussen gist de CSU naar de oorzaken voor dit opmerkelijke electorale verlies. Zo maakte de partij zich niet populair, toen zij het strengste rookverbod van Duitsland in Beieren doorvoerde. Daarbij verbleef de CSU teveel in haar eigen conservatisme. De partij had volgens de Süddeutsche Zeitung geen antwoord op moderne, wereldwijde dilemma’s die ook Beieren raken, zoals de kredietcrisis, klimaatverandering en immigratievraagstukken.

De landelijke zusterpartij CDU kijkt daarom zorgelijk naar de ontwikkelingen in de Zuid-Duitse vrijstaat. De christen-democraten konden bij de landelijke verkiezingen met een lijstverbinding door het succes van de CSU rekenen op de Beierse stem.

Bij de laatste Bondsdagverkiezingen drie jaar geleden, haalde Stoiber nog ruim 49 procent van de stemmen in de vrijstaat. De Beierse resultaten waren voor de CDU cruciaal om op landelijk niveau de SPD voor te blijven. Wil Merkel aanblijven voor een tweede termijn, dan zal de CSU zich op zeer korte termijn moeten herpakken. De landelijke verkiezingen zullen in november volgend jaar plaatsvinden.

Volgens plaatsvervangend CDU-voorzitter Christian Wulf is de landelijke regeringscoalitie tussen christen-democraten en SPD medeverantwoordelijk voor de slechte resultaten van de CSU. "De brede volkspartijen kunnen zich in een grote coalitie veel minder profileren dan ze zouden willen", stelt Wulf. "Daar profiteren in Beieren de FW en de FDP van."

                                       sueddeutsche.de / faz.net / heute.de / Spiegel Online

Afbeeldingen:

CSU

Aanbevolen door de redactie:

Commentaar Joska Fischer: Ozapft is'!
Interactieve gegevens Beierse verkiezingen