Duitsland en Israël staan stil bij 60 jaar betrekkingen

Op 12 mei 1965, 20 jaar na het einde van het nazi-regime, gingen Duitsland en Israël diplomatieke betrekkingen aan. Dat was alles behalve vanzelfsprekend, zo kort na de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust. Duitsland ziet zich sindsdien verantwoordelijk voor het bestaansrecht en de veiligheid van Israël. In 2008 noemde kanselier Merkel in de Knesset, het Israëlische parlement, die verantwoordelijkheid deel van de Duitse staatsraison.

Dat het bestaan en de veiligheid van Israël deel zijn van de Duitse staatsraison is geen juridisch begrip, maar een politiek uitgangspunt, waar Duitsland sindsdien aan vasthoudt. Sinds de terreuraanvallen van Hamas op Israël op 7 oktober 2023 benadrukken Duitse politici steeds weer dat Israël het recht heeft zichzelf te verdedigen en dat Duitsland aan de kant van Israël staat.

In de praktijk wordt die steun aan Israël steeds moeilijker, ook in Duitsland groeit de kritiek op de oorlog in Gaza, het harde militaire optreden van het Israëlische leger en het stopzetten van de humanitaire hulp aan de bevolking in Gaza. Inmiddels vindt nog slechts 18 procent van de Duitsers dat het optreden van Israël juist is, 60 procent wil dat Duitsland geen wapens meer levert aan Israël. 

In deze situatie ontvingen president Steinmeier en kanselier Merz de Israëlische president Herzog maandag in Berlijn. Steinmeier noemde het aangaan van de diplomatieke betrekkingen 60 jaar geleden "een geschenk voor ons Duitsers", dat na de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog en de Shoah geen vanzelfsprekendheid was. Tijdens een gezamenlijke persconferentie met Herzog sprak Steinmeier ook over de "ongelooflijke Duits-Israëlische verzoeningsgeschiedenis", die misschien ook een sprankje hoop kan zijn. "Vrede is mogelijk, verzoening is mogelijk." Herzog prees de Duitse solidariteit na de aanvallen van 7 oktober 2023.

De Duitse president riep Israël ook op om samen met landen in de regio op zoek te gaan naar een vreedzame oplossing en om direct weer hulpgoederen aan de noodlijdende bevolking in Gaza te leveren. "Ik vrees dat het leed dat de mensen in Gaza beleven de kloof alleen maar dieper maakt." 

Kanselier Merz ontving Herzog in het Kanzleramt in Berlijn voor een vertrouwelijk gesprek. Lees meer bij Tagesschau, Deutsche Welle en Deutschlandfunk

De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Wadephul was afgelopen weekeinde in Israël. Daar ontmoette hij onder meer premier Netanyahu. Tegen hem is een internationaal arrestatiebevel uitgevaardigd. Kort na de Duiste verkiezingen in februari nodigde Merz Netanyahu nog uit om naar Duitsland te komen, maar op de vraag of die uitnodiging nog geldt, wilde de kanselier vorige week bij een interview op de publieke zender ARD niet ingaan. Lees meer op Duitslandweb over Wadephul en over Merz

Zie/luister ook:
Zerreißprobe für die Staatsräson? (Tagesschau, 13-5-2025)
Podcast: Lage der Nation, afl. 430 (7-5-2025)