Duitslandweb logo Duitslandweb

Zwitsers zwengelen discussie basisinkomen aan

Achtergrond - 19 juli 2016 - Auteur: Wiebke Pittlik

De Zwitsers hebben vorige maand een referendum gehouden over het basisinkomen. Het plan heeft het niet gehaald, meer dan 70 procent van de kiezers was tegen, maar het heeft de discussie over een vast minimuminkomen voor iedere burger nieuw leven ingeblazen in Duitsland, constateert de Duitse hoogleraar sociologie Sascha Liebermann.

Zwitsers zwengelen discussie basisinkomen aan
© DPA/Bernd von Jutrczenka
Burgerinitaitieven hebben in mei 2015 bij het Brandenburger Tor de tekst 'What would you do if your income were taken care of?' aangebracht.

In Pakhuis De Zwijger debatteerden donderdagavond voor- en tegenstanders over de maatschappelijke gevolgen van een onvoorwaardelijk basisinkomen. Door ook een Duitse wetenschapper en voorvechter van het basisinkomen uit te nodigen, kon de discussie in Nederland met die in Duitsland worden vergeleken.

Wat gebeurt er in de maatschappij als je iedere burger maandelijks 1000 euro geeft? Het UWV kan dicht, dat sowieso, maar wat doen mensen? Gaan ze minder werken, wordt de ongelijkheid minder, maken mensen meer tijd voor zorgtaken? “Het geeft mensen keuzevrijheid om te bepalen hoe ze aan het algemeen belang kunnen bijdragen”, stelde Liebermann donderdag. “De gemeenschap kan je niet dwingen iets bij te dragen. Nu is werk wel gedwongen, want anders heb je geen inkomen.”

'Free Money Society' werd georganiseerd door het Goethe Institut Amsterdam en Pakhuis De Zwijger. Sprekers: 
Sascha Liebermann, hoogleraar sociologie in Alfter en mede-oprichter van het initiatief 'Freiheit statt Vollbeschäftigung'.
Raymond Gradus, hoogleraar Bestuur en Economie van de publieke en non-profit sector.
Ronald Mulder, stichting MIES
Liesbeth van Tongeren: Kamerlid GroenLinks
Anne van Dalen, ontvanger basisinkomen via MIES

Liebermann vertelde dat de discussie over een onvoorwaardelijk basisinkomen in Duitsland al sinds eind jaren zeventig wordt gevoerd, vooral in linkse en academische kringen. Na de jaren tachtig zakte de discussie in. Bij de vorige verkiezingen werd het onderwerp in Liebermanns ogen gekaapt door de Piratenpartij. Met het instorten van die partij verdween het basisinkomen ook weer uit de publiciteit. Het referendum in Zwitserland zorgde voor een opleving van de aandacht voor het onderwerp.

In Nederland gaan Utrecht, Groningen, Tilburg en Wageningen experimenteren met een vorm van basisinkomen. In Utrecht bijvoorbeeld, wordt een groep mensen met een uitkering vrijgesteld van sollicitatieplicht. Een andere groep mag bijverdienen met behoud van uitkering.

Dat is volgens Liebermann een opvallend verschil tussen Nederland in Duitsland: In Duitsland wordt de discussie over de wenselijkheid en de gevolgen van een onvoorwaardelijk basisinkomen theoretisch gevoerd. “Er zijn aanhangers binnen de vakbonden en de kerk en ook in het bedrijfsleven, maar nauwelijks in het openbaar bestuur en de politiek. In Duitsland is geen discussie over het daadwerkelijk uitproberen door gemeenten.”

Wel is er in Berlijn een particulier initiatief. Met crowdfunding is voor 49 mensen een basisinkomen gefinancierd.  Momenteel wordt ingezameld voor het 50e basisinkomen. Dit Berlijnse project heeft de Nederlandse stichting MIES geïnspireerd tot eenzelfde initiatief. Het tweede Nederlandse basisinkomen werd vorige maand overhandigd aan een kunstenares uit Den Haag. 

GroenLinks-kamerlid Liesbeth van Tongeren constateert nog een verschil in de discussie over het basisinkomen in Duitsland: “Het staat in onze grondwet, dat we recht hebben op een bestaansminimum. In Duitsland worden wetten door het Constitutioneel Hof getoetst aan de grondwet, hier niet." Groenlinks probeert ook in Nederland een grondwettelijke toetsing in te voeren. (zie ook: In Duitsland wordt altijd met de grondwet gezwaaid)

Liebermann toont zich een exponent van de Duitse discussie. Hij vindt dat de grondrechten het basisinkomen eigenlijk al voorschrijven. "Het is geen utopie, het is een logische consequentie van hoe we leven. De westerse democratie is gebaseerd op souvereiniteit van het volk. Maar het stelsel van sociale voorzieningen is aan voorwaarden gebonden. Dat past niet bij onze democratie."

Reacties

Geen reacties aanwezig

Maximaal 500 tekens toegestaan

Lees meer over 'Economie':

De Duitse e-auto wacht op de parking

De Duitse e-auto wacht op de parking

Voor de Duitse autosector zijn de gouden jaren achter de rug, schrijft econoom Brzeski. De Duitse automakers gooien het roer om.


Lees meer

Duitsland wordt traag en oud

Duitsland wordt traag en oud

Duitsland vergrijst sneller dan veel andere Europese landen. De economische gevolgen daarvan zijn ingrijpend, aldus econoom Brzeski.


Lees meer

E-auto centraal op autobeurs IAA

E-auto centraal op autobeurs IAA

De autoshow IAA in München geeft een hoofdrol aan de e-auto, maar de modellen waarvan de Duitse merken het moeten hebben, hebben nog steeds een verbrandingsmotor.


Lees meer

Staken voor meer schulden

Staken voor meer schulden

De grote vervoersstaking onderging Duitsland vorige week gelaten. De vraag is of dat zo blijft als de looneisen economische gevolgen krijgen, schrijft econoom Brzeski.


Lees meer


top
Op deze site worden cookies gebruikt, wilt u hiermee akkoord gaan?
Accepteer Weiger