Tom Cruise ongewenst als Stauffenberg
Nieuws

‘Valkyrie’ vertelt het verhaal van de mislukte aanslag op Adolf Hitler. Op 20 juli 1944 pleegden enkele hoge officieren onder leiding van generaal Claus Schenk Graf von Stauffenberg een aanslag op de Führer. Er vielen vier doden, maar Hitler raakte slechts licht gewond. Von Stauffenberg en de andere betrokken officieren werden gefusilleerd. De titel van de film refereert aan de Duitse naam voor de staatsgreep: operatie Walküre. De film moet de wereld laten zien dat ook in de hoogste Duitse regionen verzet tegen Hitler is gepleegd, aldus de makers. Cruise speelt Stauffenberg in de film van regisseur Bryan Singer (‘X-Men’, ‘Superman returns’). De Nederlandse actrice Carice van Houten, net doorgebroken met ‘Zwartboek’, heeft ook een rol in de film. Zij speelt de vrouw van Cruise.

De producenten willen de film graag in Berlijn draaien “om het verhaal recht te kunnen doen.” Dat is geen probleem, zolang de crew maar niet in het ministerie van Defensie wil draaien. Het ministerie bevindt zich in het zogeheten Bendlerblock, waar de aanslag in 1944 is voorbereid en waar de daders kort daarop werden terechtgesteld. Minister Franz Josef Jung (CDU) wil niet hebben dat daar gefilmd wordt, aldus CDU-medewerkster Antje Blumenthal, die zich namens de regering met sektes in Duitsland bezighoudt.

Jungs beslissing heeft alles te maken met Cruise’s lidmaatschap van de Scientologykerk. Scientology is in Duitsland geen erkende kerk, zoals in de VS, maar een organisatie met winstoogmerk. Sinds een aantal jaar wordt de organisatie bovendien in de gaten gehouden door de Duitse veiligheidsdienst. Filmopnames van zo’n belangrijk Scientologylid toestaan in een ministerie zou gelijk staan aan een erkenning van de sekte door de regering, aldus Blumenthal.

Regisseur Singer is verbijsterd over de beslissing. Vanuit Jordanië, waar hij naar draailocaties zoekt, laat hij weten niet te begrijpen dat het geloof van zijn hoofdrolspeler voor Duitsland een probleem is. “Ik ben joods, de auteur van het draaiboek is katholiek, de producent is protestants. Dat heeft allemaal niets met de film te maken.”

Maar ook andere betrokkenen hebben laten weten niets in Cruise als hoofdrolspeler in deze film te zien. “Hij moet met zijn vingers van mijn vader afblijven”, aldus de zoon van Stauffenberg in de Süddeutsche Zeitung. Stauffenberg junior, gepensioneerd generaal, vindt het geen prettig idee dat een lid van Scientology in de huid van zijn vader kruipt. Verschillende parlementariërs van CDU, FDP en SPD noemden de vertolking van Stauffenberg door Cruise “smakeloos”. SPD-Bondsdaglid Klaus Uwe Benneter sprak zelfs van “een slag in het gezicht van alle eerlijke democraten”.

Al deze critici kunnen echter weinig tegen de film uitrichten. De opnames in Berlijn beginnen gewoon zoals gepland op 18 juli. De coulissen in filmstudio Babelsberg in Potsdam zijn allang klaar. Logistiek is het geen groot probleem daar nog een extra coulisse op te bouwen van het Bendlerblock. Als dat niet al gebeurd is. Want Jung lijkt voor zijn beurt te hebben gesproken. Volgens zijn woordvoerder is er namelijk nooit een aanvraag ingediend om in het ministerie van Defensie te mogen draaien. Dus is er ook geen verbod.

De schade lijkt ondertussen berokkend, want het schandaal is de wereld in. Duitse producenten vrezen dat Berlijn hierdoor een slechte naam krijgt in de filmwereld, net nu de stad het zo goed doet in de internationale filmindustrie. “We hebben de afgelopen maanden vier Hollywoodproducties binnen gehaald”, aldus Christoph Fisser, bestuurslid van filmstudio Babelsberg. Net als deze films creëert ook ‘Valkyrie’ werkgelegenheid in Berlijn en brengen de Amerikanen veel technische know-how mee, waar de Duitsers hun voordeel mee kunnen doen.

'Valkyrie' is inmiddels de zevende film over de aanslag op Hitler, maar de eerste grote Hollywoodproductie over dit onderwerp. In 2004 speelde Sebastian Koch de hoofdrol in een Duitse tv-film 'Stauffenberg'.

Süddeutsche Zeitung.de
Wird Cruise Berlin missionieren?
"Er soll seine Finger von meinem Vater lassen"

Tagesspiegel.de
Weiter Wirbel um "Valkyrie"

Welt.de
Drehverbot für Hollywood-Star Tom Cruise

FAZ.NET
Stauffenbergs Sohn gegen Tom Cruise