'Streckbetrieb' voor kerncentrales én de Groenen
Sprekende Duitse woorden #1

De meningen over het lot van de laatste drie nog werkende Duitse kerncentrales Isar 2 (Beieren), Emsland (Nedersaksen) en Neckarwestheim 2 (Baden-Württemberg) lopen ver uit elkaar. Terwijl de Groenen willen vasthouden aan hun verkiezingsbelofte om de laatste kerncentrales te sluiten, staan de liberalen en de christendemocraten te dringen om ze langer open te houden. Deze maatregel zou een antwoord kunnen bieden op de hoge stroomprijzen en dreigende stroomuitvallen tijdens de komende winter. Nu steeds meer mensen elektrische kachels kopen (er zouden er dit jaar al minstens 600.000 verkocht zijn) en de Franse kerncentrales en masse in de lappenmand liggen, neemt de vrees op stroompannes toe.

De eis van de liberale regeringspartner FDP en de christendemocraten in de oppositie, valt de groenen zwaar. De ecologische partij is gegroeid uit de vredesbeweging en de anti-kernenergiebeweging. Ze is groot geworden door haar protesten tegen kerncentrales. Meer kolen inzetten voor stroomopwekking, lijkt hen makkelijker te vallen dan de kerncentrales langer openhouden. Wat uiteindelijk het meest schadelijke is voor de planeet valt moeilijk te bepalen: in welke mate weegt meer CO2-uitstoot op tegen meer radioactief kernafval?

Een compromis borrelde op:  gaan voor een ‘Streckbetrieb’, een stretchoperatie, een verlengde operabiliteit. De laatste drie kerncentrales zouden op 31 december 2022 niet koudweg worden uitgeschakeld maar langzaam uitdoven: met de bestaande splijtstofstaven kan nog ongeveer 80 à 90 dagen langer elektriciteit worden opgewekt.

De hoeveelheid geproduceerde energie neemt bij zo’n Streckbetrieb geleidelijk af, maar zo kunnen de kerncentrales tot na de winter meehelpen het land te voorzien van stroom, ook al is hun aandeel in de volledige stroomproductie eerder laag. Samen leveren zij zes procent van de geproduceerde elektriciteit.

Als de Duitse regering tot deze beslissing overgaat, kan ze blijven communiceren dat zij zorgt voor het definitief sluiten van de laatste kerncentrales, al is het met een zekere vertraging.

Maar zo snel willen de meeste Groenen hun verzet niet opgeven. Begin september kondigde de groene minister van Economie Robert Habeck aan om twee van de drie kerncentrales in ‘Kaltreserve’ te houden. Dat wil zeggen: als later in het jaar zou blijken dat ze echt nodig zijn om de stroombevoorrading overeind te houden, kunnen ze ingezet worden tot ten laatste midden april. De rode lijn is: we bestellen geen nieuwe splijtstofstaven.

De beslissing van Habeck stootte op veel weerstand. De CDU noemde het ‘Irrsinnig’ – onverstandig. De partij werd hierbij gesteund door de liberalen. Krantenkoppen luidden: ‘Habeck plaatst het groene dogma boven het algemene belang.’ Dit terwijl deze beslissing voor veel Groenen al te ver ging. 

Tegelijkertijd wordt hun minister Habeck steeds meer in de armen van de pijnlijke realiteit geduwd: afgelopen dinsdag kondigde hij aan dat hij zich gedwongen ziet de kerncentrales die hij op de reservebank had geplaatst, toch open te houden tijdens het eerste kwartaal van 2023. Dat is nodig omdat er minder elektriciteit uit Frankrijk komt dan verwacht.

Tijdens het weekend van 15 en 16 oktober ontmoeten groene partijleden en verkozenen elkaar op een groot nationaal congres in Bonn. Wat vaststaat: de laatste drie Duitse kerncentrales zullen er gepassioneerde debatten uitlokken.

De Groenen hebben hun basisbeginselen al moeten oprekken om akkoord te kunnen gaan met het Sondervermögen, 100 miljard extra voor het Duitse leger. Afgeschakelde kolencentrales worden weer op het net aangesloten. Hun economieminister voert een onafgebroken zoektocht naar gas. Hij is hiervoor zelfs gaan onderhandelen met Qatar, niet bepaald een voorbeeldland op het vlak van mensenrechten. Nu wordt de Groenen-aanhang geconfronteerd met mogelijk langere looptijden voor de laatste Duitse kerncentrales. De groene rit in de Ampelregierung -zoals de huidige coalitie wordt genoemd- lijkt zelf steeds meer op een Streckbetrieb, een stretchoperatie van hun grondwaarden.