Cem Özdemir bouwt liever bruggen
Duits-Turkse politicus spreekt in het Goethe-Institut

Onderwijs is volgens de parlementariër een sleutel tot succesvolle integratie. Het is een zaak die hem na aan het hart ligt. Özdemir is van huis uit pedagoog. Hard en to the point is zijn kritiek op het Duitse onderwijssysteem. Grootste fout in Özdemirs ogen is dat basisscholen hun leerlingen te vroeg naar de middelbare school sturen, waarbij klassen uit elkaar worden gehaald en opgedeeld naar niveau. In de meeste Duitse deelstaten gebeurt dit al na het vierde leerjaar van de lagere school. Volgens Özdemir blijft op deze manier het onderscheid tussen de hogere en de lagere sociale klassen in stand. “Hoeveel kinderen uit arbeidersgezinnen gaan naar het vwo?”, vraagt hij retorisch. Door kinderen van verschillende niveau’s langer bij elkaar te houden, kweken scholen tussen leerlingen meer onderling begrip en kennis.

In Nederland worden basisschoolleerlingen twee jaar later van elkaar gescheiden, in de zesde. Toch is het hier ook niet al te best gesteld met de integratie, merkt gespreksleider Ton Nijhuis op. Voor Özdemir is dit geen reden om zijn redenering bij te stellen. Hervorming van het schoolsysteem noemt hij slechts een deel van de oplossing.

Zwemles

Om te beginnen is volgens Özdemir de Duitse lerarenopleiding hoognodig aan herziening toe. Die bereidt docenten niet voor op de harde realiteit. “Ik ben opgeleid om kinderen uit blanke voorbeeldgezinnen les te geven, waar elke ochtend de muesli op tafel staat.” Vooral bij allochtone gezinnen in de grote steden is de werkelijkheid anders. “Ouders zijn niet geïnteresseerd, analfabeet en werkloos. Zij hebben geen enkele reden om vroeg uit bed te komen. Huiswerk wordt niet gecontroleerd, hun kinderen laten ze maar wat aanmodderen. Jonge docenten weten niet hoe ze daarmee moeten omgaan.”

Dat moet anders. Een forse uitbreiding van het aantal zogeheten Ganztagsschulen, waar kinderen de hele dag door worden opgevangen is noodzaak, aldus Özdemir. Bovendien moeten scholen niet bang zijn ouders en kinderen sommige maatschappelijke waarden in te prenten – zelfs tegen hun zin. “Ook moslimmeisjes hebben recht op bijvoorbeeld zwemles, of seksuele voorlichting.”

Als voorbeeld hoe het wél kan, noemt de politicus de Berlijnse Herbert Hoover havo. Die kwam begin dit jaar in het nieuws omdat zij haar leerlingen verplichtte op het schoolplein Duits te spreken. Een storm van protest barstte los, met name van Turkse organisaties en ook van Die Grünen. Die betichtten de school van racisme en Zwangsgermanisierung. Later bleek dat de school de stap met vrijwillige instemming van ouders en leerlingen had genomen. De Herbert Hooverschool kreeg er enkele weken geleden zelfs een prijs voor. Özdemir: “Ik juich het toe als scholen de durf tonen om op maatschappelijke ontwikkelingen in te spelen. Samen bespreken hoe je integratie tot een succes kunt maken en het uitproberen. Dat is de sleutel tot succes.”

Bas de Rue is redacteur van het Duitslandweb.