Christendemocraten willen winnen met het midden
Balans van het CDU-partijcongres in Hannover

Natuurlijk werd er ook flink uitgehaald naar de SPD. Vooral oud-kanselier Schröder werd op de hak genomen. Maar ook topmanagers kregen ervan langs. Het moest afgelopen zijn met torenhoge bonussen en vertrekpremies, aldus de Kanzlerin. Merkel stelde de Japanse bestuursvoorzitter als voorbeeld. Die ontvangt “slechts” ongeveer twintig keer het salaris van zijn werknemers, wat meestal neerkomt op tweemaal het salaris van de bondskanselier. Tenzij, zo stelde Merkel minzaam, hij vanuit Zwitserland voor veel geld zaken doet voor een Russisch gasbedrijf. Zo moest Schröder het toch weer ontgelden. De achterban smulde.

Daarnaast namen alle CDU-prominenten gedecideerd afstand van het beleid van de SPD. Waar de SPD een ruk naar links heeft gemaakt, zal de CDU zeker niet volgen. Het is voor de christendemocraten juist zaak de ruimte die daardoor in het politieke midden is ontstaan, op te vullen. Of, zoals de Hessische minister-president Roland Koch het weergaf: “De SPD verzekert de mensen dat ze hun risico’s zal wegnemen. De CDU geeft eerlijk toe dat de politiek daar niet toe in staat is. Zij zegt de mensen echter: we laten jullie niet in de steek.”

Uitkomst

Of partijvoorzitter Merkel tevreden kan zijn met de uitkomst van het partijcongres, is moeilijk te voorspellen. Eén ding is zeker: haar eigen positie is vooralsnog onomstreden. Tachtig procent van de Duitse bevolking ziet haar graag als bondskanselier. Hiermee weet zij, net als Helmut Schmidt dat indertijd kon voor de SPD, kiezers die nooit hadden gedacht op de CDU te stemmen toch het christendemocratische kamp binnen te lokken.

Maar deze ogenschijnlijke rust kan bedrieglijk zijn. Begin 2008 worden in drie zeer belangrijke deelstaten – Hessen, Nedersaksen en Hamburg – deelstaatverkiezingen gehouden. Alle drie worden momenteel geregeerd door CDU kroonprinsen, respectievelijk Roland Koch, Christian Wulff en Ole von Beust. Als het CDU hier straks klinkende overwinningen behaalt, is er voor Merkel niets aan de hand. Gebeurt dit echter niet en wint de SPD terrein, dan zouden deze heren wel eens kunnen beginnen met zagen aan de stoelpoten van de Kanzlerin.

Zover is het echter zeker nog niet. Als succes kan worden afgemeten aan het applaus dat een spreker krijgt, dan heeft Merkel het goed gedaan in Hannover. Het geluid verstomde pas na acht minuten.

Doorsnee burger

Wie in Duitsland kanselier wil worden, en belangrijker, dit voorlopig wil blijven, is aangewezen op de stem van de doorsnee burger. Schröder wist dat toen hij met zijn programma ‘Die neue Mitte’ kwam. Nu springt de CDU in dat gat. Op het partijcongres heeft de CDU duidelijk afstand genomen van de SPD en zichzelf stevig in het midden gepositioneerd.

De CDU heeft in Hannover aangegeven weer agendabepalend te willen zijn en de regie over het regeringsbeleid terug te willen. Merkel deed hiermee het enige juiste, omdat het is wat van haar wordt verwacht. Of de strategie ook daadwerkelijk het gewenste resultaat gaat opleveren is nog de vraag. Het echte applaus voor Merkel komt pas na de deelstaatverkiezingen in januari. Of niet.

Stephan Swinkels is freelance journalist en woont in Berlijn.