De brokstukken van een droom
Film 'Das wilde Leben': tussen kitsch en softporno

Achtergrond - 8 februari 2007

(8 februari 2007) Fotomodel en groupie Uschi Obermaier groeide met haar vrije levensstijl uit tot icoon van de '68-beweging. De op Obermaiers memoires gebaseerde film 'Das Wilde Leben' vertelt over de onvervulde dromen van haar generatie.

Ineens is Uschi Obermaier (1946) weer het gesprek van de dag. De afgelopen week verscheen zij bijna vaker op tijdschriftcovers dan tijdens haar hoogtijdagen als model en activiste in de jaren zeventig. Bij ARD-talkshowhost Reinhold Beckmann bekvecht zij over deze tijden met ex-minnaar Rainer Langhans (1940), met wie zij destijds in de beroemde Kommune 1 in Berlijn vrije relatievormen uitprobeerde.

Door haar nauwe contact met de studentenbeweging van 1968 werd fotomodel Uschi Obermaier tot boegbeeld van de protestgeneratie. Haar emancipatie dankte de in München opgegroeide Obermaier echter vooral aan de tegelijk met de seksuele revolutie opbloeiende popcultuur. Ontdekt als fotomodel in een Münchense discotheek, verhuisde Obermaier eerst naar Londen en vervolgens uit liefde voor Langhans naar de Kommune 1. In deze tijd heeft zij affaires met popsterren als Mick Jagger, Keith Richards en Jimi Hendrix. Met de Hamburgse kroegbaas en avonturier Dieter Bockhorn reist Obermaier vanaf 1977 in een tot camper verbouwde touringbus om de wereld – onder het toeziend oog van de media. Na Bockhorns dodelijke motorongeluk in Mexico in 1983 trekt Obermaier zich steeds meer terug uit de schijnwerpers. Tegenwoordig woont zij als Amerikaans staatsburger in Californië, waar zij sieraden ontwerpt. 'Das wilde Leben' is de verfilming van Obermaiers vorig jaar onder de titel 'High Times' verschenen autobiografie.

Grote liefde en een vrij leven

Ondanks het historisch gegeven maakt alleen al de keuze voor Uschi Obermaier als middelpunt van de film duidelijk dat het producent Eberhard Junkersdorf – onder andere bekend van 'Die Blechtrommel' – niet in de eerste plaats om maatschappijgeschiedenis ging. Dan had hij immers ook een documentaire uit kunnen brengen: bijna alle hoofdrolspelers zijn nog springlevend en zijn goed in staat om hun mening te geven, zoals het optreden van Obermaier en Langhans bij Beckmann laat zien.

Had Dieter Bockhorn nog bij Beckmann kunnen aanschuiven, dan had Obermaier hoogstwaarschijnlijk met hém die woordenwisseling van een oud stel gevoerd. Bockhorns vroege dood stelt regisseur Achim Bornhak echter in staat om in zijn bioscoopdebuut de 'koning' van de Hamburgse rosse buurt St. Pauli tot projectievlak van het ongestilde verlangen naar grote liefde en een vrij leven te maken.

Klassiek

Want 'Das wilde Leben' is in de eerste plaats een liefdesfilm met alle klassieke ingredienten. Zo is de kennismaking van de twee geliefden via een portret – de mediapersoonlijkheden zien elkaar op tijdschriftcovers, voordat zij elkaar in het echt ontmoeten – al sinds de middeleeuwen een populair motief in liefdesverhalen. Hetzelfde geldt voor de onweerstaanbare aantrekkingskracht tussen de geliefden en de vroege voortekenen voor het tragisch eind van de relatie aan toe: het zijn allemaal variaties op een oud thema.

Bornhak speelt in zijn film niet onverdienstelijk met deze klassieke motieven, maar natuurlijk kreeg hij met zijn keuze om de historische feiten te verwerken tot een romantisch drama onvermijdelijk kritiek te verduren – niet in de laatste plaats van de echte hoofdrolspelers. Zo vond Uschi Obermaier de film, goedgekeurd voor kijkers vanaf 12, te braaf: "Mijn leven is niet voor onder de zestien, als je het goed verfilmt", liet zij de pers weten. Ook Rainer Langhans was niet tevreden met de rol die hij krijgt toebedeeld: als preutse theoreticus, die over – en tijdens de – vrije liefde meer praat dan haar te beoefenen, is hij geen echte tegenhanger voor de vrijgevochten Bockhorn.

Kommune 1

Over Bornhaks visie op de studentenbeweging valt te twisten, maar 'Das Wilde Leben' is dan ook een speelfilm en geen documentaire. Bornhak heeft de esthetische keuze gemaakt om het accent op de relatie Obermaier-Bockhorn te leggen. Het enige wat hem te verwijten valt, is dat hij dat niet consequent genoeg heeft gedaan: de breed uitgemeten scènes rondom de Kommune 1 – werkelijk elke historische foto wordt nagespeeld – zijn in tegenspraak met de ondergeschikte rol die de de commune de rest van het verhaal speelt.

Dat de commune geen heldenrol vervult, is al na vijf minuten duidelijk. De moraal van de studentenbeweging in Bornhaks film lijkt eigenlijk als twee druppels water op die van het bekrompen milieu in München waar Obermaier opgroeide. Uschis ouders zijn bang voor het oordeel van de buren, de commune vindt dat Obermaier als commercieel fotomodel de revolutie verraadt. Allebei degraderen ze de vrijgevochten Uschi tot "sletje". Dat de toeschouwer toch gedwongen wordt om minstens een half uur de avonturen van Obermaier en Langhans te volgen, moet een concessie zijn aan het gangbare beeld van de jaren zestig.

Zinnelijke wilde

Het wilde leven begint in de film pas echt op het moment dat Bockhorn zijn entree maakt. Cameraman Benjamin Dernbecher laat dat duidelijk zien door nu pas kleur in de film te brengen. Terwijl in de filmepisodes in München en Berlijn fletse grijstinten de boventoon voeren – met af en toe een vlammend rood accent in de Rolling Stones-intermezzo's – vormen de scenes in India en Mexico een aaneenschakeling van kleurrijke beelden, gecombineerd met de muziek van die tijd.

Deze scénes vormen het hart van de film. 'Das wilde Leben' balanceert hier voortdurend op het randje van kitsch en softporno. Zo is Obermaier in de tweede helft van de film nauwelijks nog aangekleed te zien: zelfs op Bockhorns rituele Mexicaanse crematie op het water wordt zij als zinnelijke wilde, met ontbloot bovenlijf in beeld gebracht. Dat 'Das Wilde Leben' toch nergens in een gênant exotisch kostuumdrama ontaardt, ligt vooral aan het ontwapenend natuurlijke spel van de zinnelijke Natalia Avelon. Zij zet Obermaier overtuigend neer als een vrouw die doet waar zij zin in heeft.

Als 'Das wilde Leben' een maatschappelijke boodschap heeft, dan schuilt deze in Avelons personage. Obermaier vervulde voor het oog van de camera volgens de ondertitel "de droom van een generatie" van een vrij leven en een vrije liefde. De film verheerlijkt dit bestaan als contrast met de status van huidige popsterren en models, die in hun gevecht om de media-aandacht veelal hun vrijheid verliezen. Alleen al de concessies die Bornhaks film zelf aangaat, laten zien dat van deze droom weinig over is.

Carina de Jonge is germaniste en promoveert in München.  

Reacties

Geen reacties aanwezig

Maximaal 500 tekens toegestaan

top
Op deze site worden cookies gebruikt, wilt u hiermee akkoord gaan?
Accepteer Weiger