Carsten Brzeski

Meer dan tien jaar geleden ging Olaf Scholz de campagne voor de burgemeestersverkiezingen in Hamburg in met de uitspraak ‘wie leiderschap bestelt, kan het bij mij krijgen’. Als bondskanselier achtervolgt die uitspraak hem nog altijd. In plaats van leiderschap krijgt en vertoont Duitsland het bekende gedrag met een paar nieuwe elementen: twijfelen, treuzelen en holle leuzen. Beloven maar niets doen.

De Duitse bondskanselier Olaf Scholz zat vorige week zondag in een bekende talkshow, waarin hij zijn eigen versie gaf van het Merkelse ‘wir schaffen das’. Winnen van Vladimir Poetin, Europa weer vrede brengen en de afhankelijkheid van Russische olie en gas verminderen, en dat alles zonder grote economische schade. Vooral dat laatste wordt moeilijk. Want deze oorlog is een veel grotere gamechanger voor de Duitse economie dan de pandemie de afgelopen twee jaar ooit is geweest. Eigenlijk veel groter dan eender welke naoorlogse crisis tot nu.

Mijn ouders waren kinderen van de Tweede Wereldoorlog. Mijn schoonmoeder vluchtte in 1956 tijdens het neerslaan van de Hongaarse opstand door de Sovjetunie. Ikzelf ben opgegroeid in het gedeelde Berlijn met angst voor de Russen, die ergens in het bos achter de borden 'You are leaving the American sector' of bij de grenscontroles stonden. 

Mijn eerste energierekening van het nieuwe jaar bracht de inflatie plots heel dicht bij huis. Een stijging van de elektriciteitsprijs met 20 procent, en de factuur voor de afvalophaling met 8 procent. De hogere energieprijzen zijn niet alleen een bewijs van de hoge inflatie. Ze veroorzaken in Duitsland een hevige discussie over de kosten van de groene transitie.

Als de Duitse voetballer Joshua Kimmich zijn covidprik wel had gehaald, was er op dit moment in Duitsland maar één thema geweest. Zijn weigering om zich te laten vaccineren houdt de gemoederen bezig. Maar niets is zo groot als het thema inflatie. De emoties over inflatie lopen in Duitsland traditioneel hoog op. Maar anders dan de gebruikelijke reflexen van klagen over de Europese Centrale Bank (ECB) zou Duitsland deze keer de hoge inflatie moeten aangrijpen als het startschot voor de broodnodige discussie over de kosten van de energietransitie.

Het beroemde Oost-Duitse stoplichtmannetje, het ‘Ampelmännchen’, viert deze week zijn 60ste verjaardag. Het is een van de weinige relicten uit de DDR die zijn overgebleven. Het kan geen toeval zijn dat deze week de kans stijgt dat Duitsland voor het eerst een ‘Ampel’-coalitie krijgt van de SPD, de groenen en de FDP. Rood, geel - het middelste sein van het Duitse stoplicht voor automobilisten - en groen.

Mijn vrouw en mijn zoon staan al in de startblokken. Met de btw-verlaging hopen ze op aantrekkelijke koopjes vanaf 1 juli. De vraag is alleen wie beter wordt van dit kroonjuweel van het aangekondigde Duitse conjunctuurpakket. Mijn vrouw en zoon, of de winkeliers?

Europa wrijft zich de ogen uit. Duitsland maakt een bocht van 180 graden en is plots voorstander van transfers en gemeenschappelijke financiering in de EU. Wat op het eerste gezicht lijkt op een late liefdesverklaring van Angela Merkel aan Europa en een laatste politieke stunt, blijkt op het tweede gezicht het gevolg van een nieuwe lichting economen op de Duitse ministeries.

Duitsland is weer in topvorm. Geen twee maanden geleden klonk het heel vaak nog dat Duitsland op weg was 'de zieke man van Europa’ te worden. Die beschrijving is nu ongepast. Duitsland lijkt weer aan de top te staan, dankzij een uitstekend crisismanagement. Betekent dat ook dat Duitsland na de crisis koploper blijft?

De jaren twintig van het laatste eeuw staan in Duitsland bekend als de wilde “roaring” en ook gouden jaren. Jaren van niet alleen welvaart, maar ook jaren waarin de Duitse cultuur, wetenschap en kunst bloeiden en wereldwijd invloed hadden. Aan het begin van de jaren twintig van de 21e eeuw wijst er weinig op gouden, maar veel op roerige jaren.