Kabinet schaft toeslag voor Oost-Duitsland vrijwel af

De Soli zal vanaf 2021 voor 90 procent van de Duitsers volledig verdwijnen. 6,5 procent van de belastingbetalers moet dan nog een gedeelte van het oorspronkelijke bedrag neertellen en ongeveer 3,5 procent van de Duitsers blijft het volledige bedrag betalen: 5,5 procent van de inkomens- en vennootschapsbelasting. De volledige toeslag betalen vanaf 2021 bijvoorbeeld alleenstaande werknemers die meer dan 109.000 euro bruto verdienen, melden Duitse media, of een gezin met twee kinderen dat meer dan 221.000 euro verdient. 

De Solidaritätszuschlag, die sinds 1995 door alle Duitse belastingbetalers - dus ook de Oost-Duitse - wordt betaald, is al jaren onderwerp van discussie. In hun regeerakkoord hebben CDU/CSU en SPD in 2018 afgesproken de Soli stapsgewijs voor 90 procent van alle Duitse burgers af te schaffen. Zo moeten de lagere en middeninkomens worden ontlast. De CDU wil helemaal van de toeslag af, maar daar is de SPD het niet mee eens. Die wil een deel van de inkomsten houden om bijvoorbeeld te investeren in infrastructuur, zorg en kinderopvang (zie tweet van Scholz onderaan dit artikel waarin hij zijn wetsvoorstel uitlegt).

Einddatum

Minister Altmaier (CDU) van Economische Zaken heeft vorige week voorgesteld 2026 als einddatum voor de Soli te nemen, maar daar wil de SPD alleen mee instemmen als er een compensatie komt, bijvoorbeeld via de vermogensbelasting. In het wetsvoorstel waarmee de bondsregering nu heeft ingestemd, is geen sprake van een einddatum. 

In 2018 leverde de Soli de overheid bijna 19 miljard euro op, meldt nieuwssite tagesschau.de. Als de huidige wet wordt aangenomen, is dat in 2021 zo'n 10 miljard minder en in 2024 rond de 12 miljard minder.

Opvallend is dat de inkomsten van de overheid uit de Soli sinds 2012 hoger zijn dan wat de staat in Oost-Duitsland investeert, liet Deutsche Welle eerder deze maand zien. De overheid is niet verplicht de inkomsten uit de solidariteitstoeslag in het Oosten te investeren, ze kan er mee doen wat ze wil. Dat is een van de redenen waarom critici helemaal van de toeslag af willen.

Constitutioneel Hof

Net als de CDU vinden ook oppositieparijen FDP en AfD de gedeeltelijke afschaffing van de solidariteitstoeslag niet genoeg. Zij willen dat de toeslag per 2020 volledig wordt geschrapt. De FDP kondigde eerder al aan naar het Constitutioneel Hof te stappen. Volgens de liberalen is de solidariteitstoeslag vanaf 2020 ongrondwettelijk omdat die alleen voor uitzonderingssituaties zou gelden. Omdat in dat jaar het Solidarpakt II is afgelopen - een andere regeling, die West-Duitse deelstaten verplicht voor Oost-Duitsland betalen - is er volgens de FDP ook geen basis meer om de Soli te heffen.

Het Bundesrechnungshof, de Duitse Rekenkamer, gaf in juni eveneens het advies om de toeslag in zijn geheel af te schaffen. Als het ontbreken van een einddatum voor de Soli inderdaad tot juridische bezwaren leidt, zou de overheid kunnen worden veroordeeld tot het terugbetalen van miljarden aan belastingen, zo redeneert het Bundesrechnungshof. 

Scholz wil pas dat in de volgende regeringsperiode over een volledige afschaffing van de Soli wordt besloten, zei hij vanmorgen in het ARD Morgenmagazin. Over juridische twijfels aan zijn wet toonde hij zich niet erg onder de indruk. Het Constitutioneel Hof heeft zich al eerder over de solidariteitstoeslag uitgesproken en die tot nu toe die nooit als onrechtmatig beoordeeld. Ook het onderscheid in tarieven voor verschillende inkomensgroepen is volgens hem geen probleem. "Het is toegestaan wat we doen. Het is ook nodig en het is eerlijk."

Das #Kabinett hat heute beschlossen: Der #Soli fällt von 2021 an für rund 90 Prozent derer weg, die ihn heute zahlen. Die Entlastung ist auch ein wichtiges Signal für die #Konjunktur, sagt Bundesfinanzminister @OlafScholz. ➡️ https://t.co/DgPTF1taPG #Solidaritätszuschlag pic.twitter.com/iGGXNJsIlU

— BMF (@BMF_Bund) August 21, 2019