Achtergrond

De 84-jarige oud-minister Hans-Dietrich Genscher is weer op campagne. Niet voor zijn partij de FDP, maar voor Europa. ‘Ich will Europa’, is het motto van de campagne waar hij en andere oud-ministers van Buitenlandse Zaken aan meedoen. Genscher heeft een rol van betekenis gespeeld bij de totstandkoming van de Europese Monetaire Unie, ontdekte studente Nienke Post. Naar Genscher wordt nog steeds geluisterd.

Duitse politici debatteren over de vraag of er een referendum moet komen om de grondwet te wijzigen. Die wijziging moet machtsoverdracht van Duitsland aan Brussel mogelijk maken. Aanleiding voor het debat is de vraag of het euronoodfonds ESM en het Europese begrotingsverdrag in strijd zijn met de Duitse grondwet. Het Constitutioneel Hof doet daar op 12 september uitspraak over.

In Duitsland ligt de optie op tafel om een referendum te houden over het overdragen van macht aan Brussel. SPD-leider Sigmar Gabriel schudde de vakantievierende politiek wakker vorige week. De aanpak van de regering-Merkel in de eurocrisis werkt niet, dus is het hoog tijd voor een andere koers, stelde hij in de Berliner Zeitung.

Meer of minder Europa. Met of zonder Griekenland. Er circuleert een veelheid aan ideeën over hoe we de crisis in Europa kunnen bedwingen, maar ondertussen duurt hij maar voort. De Duitse topeconoom Peter Bofinger was in Amsterdam om zijn persoonlijke visie te geven op wat volgens hem onterecht de eurocrisis is gaan heten.

Het Duitse energieconcern EWE is op 15 juni begonnen met de bouw van windmolenpark Riffgat in de Noordzee. Rijkswaterstaat Nederland heeft daartegen protest aangetekend. Een oplossing van het al jaren slepende zeegrensconflict lijkt nog ver weg.

Miroslav Zech (26) woont in het Servische plaatsje Laćarak. Net als in de rest van Servië leefde hier ooit een grote Duitse minderheid, waartoe hij behoort. Onder de overgebleven Duitsers interesseren alleen de ouderen zich nog voor hun achtergrond, zegt Zech. Jongeren laten de tradities liever voor wat ze zijn. “Ik ga echt niet bij die zestigers zitten”.

Volgens Kinga Ay (28) heeft de Duitse minderheid in Hongarije, waartoe zij behoort, het na 1989 steeds beter gekregen. Daardoor zijn zij minder belang gaan hechten aan de Duitse tradities, denkt ze. Zelf noemt ze zich in eerste instantie Hongaars. “Ik heb dat gevoel van Duits-zijn vooral als bijkomstig ervaren”.

Het Constitutioneel Hof in Karlsruhe doet op 12 september uitspraak over de vraag of Duitsland volgens zijn eigen grondwet het Europese begrotingsverdrag en het euronoodfonds ESM mag ratificeren. Het Hof heeft zich in het recente verleden herhaaldelijk over de relatie tussen Duitsland en de Europese Unie uitgesproken, schrijft UvA-student Stefan Kruszel. Met name over de vraag of het wel met de grondwet te rijmen is, als Duitsland meer bevoegdheden afstaat aan de EU.

Het heeft meerdere decennia geduurd voordat in Duitsland plaats was voor de verhalen van de Vertriebenen. Vanaf de jaren tachtig werd het taboe op dit deel van de Duitse geschiedenis langzaam doorbroken. Ook nu nog speelt de verdrevenen-kwestie een rol in de verhouding van Duitsland met zijn Oost-Europese buren

Na de Tweede Wereldoorlog moest Duitsland met het verlies van Oost-Pruisen, Silezië en Pommeren een vierde deel van zijn vooroorlogse staatsgebied afstaan. Grote groepen Duitsers, ook uit andere delen van Oost-Europa, werden aan het einde van de oorlog terug naar de latere Bondsrepubliek en DDR verdreven. Slechts weinigen bleven achter.