Achtergrond

Verschillende Duitse wetenschappers verwachten dat de opkomst bij de verkiezingen aanstaande zondag historisch laag zal zijn. Dit zou niet voortkomen uit frustratie maar juist uit onverschilligheid van de Duitse kiezers.

Zijn oordeel brak en maakte schrijvers. Ooit liet hij zich op de omslag van Der Spiegel afbeelden terwijl hij een roman van Günter Grass verscheurde, om twee jaar later lyrisch over dezelfde auteur te spreken.Tot zijn dood, woensdag op 93-jarige leeftijd, zorgde Marcel Reich-Ranicki regelmatig voor opschudding in literair Duitsland.

De PvdA wil Nederlandse hervormingen doorvoeren vergelijkbaar met Agenda 2010. Onder bondskanselier Gerhard Schröder (SPD) werd de arbeidsmarkt radicaal hervormd en ontslagrecht drastisch versoepeld. "Het wordt moeilijk. Het gaat om maatregelen die iedereen raken", zegt Marit Maij (PvdA) op Duitslandnieuws.nl.

Toen de eerste kieswijzer in Duitsland in 2002 werd geïntroduceerd, waren veel partijen wantrouwig. Zouden die de kiezer niet verkeerd beïnvloeden? Inmiddels zijn kieswijzers gerespecteerde hulpmiddelen bij verkiezingen. Naast de Wahl-O-Mat is er nu ook het Bundeswahlkompass. Beide kieswijzers hebben hun eigen ideeën over hun functie tijdens verkiezingen.

“Ik had me nooit gerealiseerd dat het districtenstelsel zo’n invloed op de campagne heeft”, zegt historicus Sibrand de Boer. Hij is met de Deutsche Akademische Austauschdienst (DAAD) op verkiezingsreis en sprak maandag met CDU-medewerkers in de Bondsdag in Berlijn.

Nederland laat kansen liggen als het om Duitsland gaat, betoogt CDA-Kamerlid en woordvoerder fiscale zaken en buitenlandse zaken Pieter Omtzigt op Duitslandnieuws.nl. “Als het over Duitsland gaat, kijkt men me vaak glazig aan. Er wordt gepraat over China, terwijl de kansen bij de buren liggen.”

Publieke zenders ARD en ZDF zagen er jarenlang vrijwillig van af om in de laatste week voor de verkiezingen peilingen te publiceren. Maar de ZDF breekt nu die overeenkomst. "Zwevende kiezers maken tegenwoordig een groter deel van het kiezerspubliek uit en zij beslissen later op wie ze stemmen."

De Internationale Spectator, het maandblad over internationale politiek van Instituut Clingendael, laat in het nieuwste nummer deskundigen aan het woord over de Bondsdagverkiezingen. Drie wetenschappers van het Duitsland Instituut Amsterdam schreven er aan mee.

De Duitse verkiezingen zijn voor Nederland net zo belangrijk als de Amerikaanse presidentsverkiezingen, zegt D66-Kamerlid Wouter Koolmees op Duitslandnieuws.nl. “Jammer genoeg is het een beetje saai en speelt Europa bijna geen rol.”

Enquêtebureau TNS Emnid publiceert elke zondag de nieuwste peiling voor de Bondsdagverkiezingen van 2013. Deze grafiek is op die peilingen gebaseerd. Bekijk meer peilingen en trends op Spiegel Online >>