Het Proces van Neurenberg

Nürnberger Prozess, Angeklagte

Dachau wordt aan het eind van de oorlog door de Amerikanen bevrijd. Johannes is meer dood dan levend. Het kost hem veel tijd om aan te sterken. Maar in september 1945 is hij sterk genoeg om naar zijn geboortestad terug te keren. Hij heeft een konvooi gevonden van Amerikaanse soldaten dat hem wil meenemen. Hij gaat naar huis, naar Dresden!

De Amerikaanse soldaten waarschuwen hem: “Dresden is zwaar gebombardeerd in februari.” Johannes is dus voorbereid. Maar wat hij ziet wanneer hij de stad binnenrijdt, overtreft zijn somberste verwachtingen. Dresden is een grote berg van puin en stof. Zijn prachtige stad aan de Elbe is compleet verwoest. Hij herkent niets meer. Hij vindt zijn moeder in een uitgebrande woning met zwartgeblakerde muren zonder ramen. Ze huilt als ze haar zoon in haar armen sluit. Johannes ziet dat ze blij en verdrietig tegelijk is. Ze vertelt over het bombardement. “Het was de hel. Alles brandde. Dagen lang. Je vader… Hij was in de kelder. Na de eerste ronde ging hij naar buiten. Gewonden helpen. Toen kwamen ze voor de tweede ronde. Ze hebben hem niet teruggevonden.”

“En Matthias, moeder? Waar is Matthias?” vraagt Johannes. “Ik heb één brief gekregen”, zegt zijn moeder. “De Amerikanen hebben hem opgepakt, net over de grens in Duitsland. Hij schreef dat hij verwachtte snel vrij te komen. Maar het is alweer een tijd geleden.” “Je hebt in ieder geval één zoon terug, mama. En ik blijf bij je,” belooft Johannes aan Martha. Ze zitten zwijgend bij elkaar.

De volgende jaren zijn niet makkelijk voor Johannes en zijn moeder Martha. Het kapot geschoten Duitsland heeft voor de tweede keer in dertig jaar een grote oorlog verloren. Het land is bezet en verdeeld onder de overwinnaars. Martha is haar echtgenoot kwijt en Johannes zijn vader. Gelukkig hebben Johannes en zijn moeder elkaar. Van Matthias hebben ze nog steeds niets gehoord. Ze weten dat de Amerikanen en Russen oud-nazi’s willen straffen voor hun daden. Ze zijn bang dat Matthias ook berecht zal worden in Neurenberg. Martha kan het niet geloven. Ze kan zich niet voorstellen dat haar zoon Matthias een oorlogsmisdadiger zou kunnen zijn.

Opdracht 1: Oorlogsmisdadigers - Kennis en Analyse

Al tijdens de oorlog hadden de geallieerden besloten dat ze de oorlogsmisdadigers uit de Tweede Wereldoorlog wilden berechten. In november 1945 ging daarom het Proces van Neurenberg ("Nürnberger Prozesse") van start. Het Proces van Neurenberg was niet het enige proces dat in Neurenberg plaatsvond, maar wel het bekendste.
Bekijk bron 1 en beantwoord de vragen.

a. Wat hield het Proces van Neurenberg in? Geef een omschrijving in maximaal vijf zinnen.

b. Waarom was dit proces zo bijzonder voor de internationale rechtspraak?

c. Hoewel vrijwel iedereen vond dat de misdaden van de nazi’s niet onbestraft konden blijven, hebben de processen in Neurenberg ook kritiek gekregen. Je kan je bijvoorbeeld afvragen of het terecht is dat alleen de oorlogsmisdaden van de Duitsers bestraft werden. Hebben de geallieerden helemaal geen oorlogsmisdaad gepleegd? Over het begrip ‘oorlogsmisdadiger’ is de laatste jaren in Duitsland veel discussie ontstaan. Steeds meer mensen zijn bijvoorbeeld van mening dat de bombardementen op Duitse steden een oorlogsmisdaad zijn, omdat hierbij ook onschuldige mensen omkwamen.

Zoek een foto van Dresden voor de Tweede Wereldoorlog en een foto van Dresden na de oorlog. Plak dit in je portfolio en lever dit aan het einde van dit hoofdstuk in bij je docent.

d. Bekijk bron 2. Vind jij dat het bombardement op Dresden een oorlogsmisdaad is? Waarom wel/niet?