Het instituut en onze projecten
Samen sterk in kennis

Onderwijs: projecten voor de doorlopende leerlijn

Dit cluster van programma's richt zich ten eerste op docenten (in opleiding) voor de vakken geschiedenis, aardrijkskunde, maatschappijleer, economie en Duits, ten tweede op leerlingen in het voortgezet onderwijs en ten derde op studenten. Het DIA ondersteunt deze groepen door middel van kennisuitwisseling, netwerkbijeenkomsten en de ontwikkeling van onderwijsconcepten die gericht zijn op Duitsland en grensoverschrijdende samenwerking. 

In 2023 organiseerde het DIA verschillende programma’s voor de ontwikkeling van expertise bij leraren die plaatsvonden in Nederland, Duitsland en online. Daarnaast waren wij aanwezig bij  (netwerk)bijeenkomsten van andere organisaties in het onderwijsveld. Lees hier meer over alle bijeenkomsten.

Om het tekort aan docenten Duits tegen te gaan, werd het project DIA-Akademie ook in 2023 voortgezet. Dit netwerk groeide naar 78 leden: startende docenten die ondersteuning van het DIA krijgen om uitval in de beginjaren te verminderen. Daarnaast beheerde het DIA de website "lehrerinholland.nl" die Duitsers informeert over de mogelijkheden om in Nederland als docent Duits te werken. Deze telde in 2023 meer dan 2.500 unieke bezoekers.

Het project "Blik op de Muur", waar ooggetuigen vertellen over de Duitse deling, heeft in 2023 een groot bereik gehad met 141 gastlessen voor meer dan 2.500 leerlingen. Er wordt gewerkt aan een digitale variant van dit project, met ondersteuning van de Nationale Wetenschapsagenda.

De Actiegroep Duits, waarin het DIA samenwerkt met verschillende Duitse organisaties, richt zich op het bevorderen van de positie van de Duitse taal in Nederland. In 2023 vond o.a. de jaarlijkse Dag van de Duitse taal plaats met het thema 'Sport'. Hiervoor werden 160 Mach mit!-pakketten verstuurd naar scholen. Tot juli 2023 liep het project Mach mit! Mobil, met ondersteuning van de vijf Euregio’s aan de Duits-Nederlandse grens, waarbij 54 scholen werden bezocht. Ten slotte vond de verkiezing 'Docent Duits van het jaar’ plaats waarbij ruim 6.000 stemmen werden uitgebracht.

DIA ondersteunt studenten met interesse voor een studie of onderzoek in Duitsland en biedt uitgebreide informatie via de website studereninduitsland.nl. Het DIA is bovendien actief in het geven van voorlichting op evenementen zoals de Buitenlandbeurs. Aan het netwerkprogramma Duitsland+ voor Nederlandse studenten in Duitsland namen in 2023 in totaal 39 studenten deel.

Wetenschappelijke afdeling en het Graduiertenkolleg

Het DIA was in 2023 betrokken bij universitair onderwijs en onderzoek met betrekking tot Duitsland aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Het instituut geeft impulsen aan zowel bachelor- als masterprogramma's, waaronder de master Duitslandstudies en de bachelor Duitslandstudies en verzorgt taalverwervingsvakken bij Europese Studies en Taalwetenschap. Het DIA organiseerde voor de master Duitslandstudies studiebezoeken naar Berlijn en Essen/Bonn/Düsseldorf. 

Een belangrijke toevoeging aan het aanbod van het DIA in 2023 is de oprichting van een netwerk voor historici die Duitse geschiedenis doceren aan Nederlandse universiteiten, genaamd het Platform Duitse Geschiedenis (PDG), om de positie van de Duitse geschiedenis te versterken en ervaringen uit te wisselen. Dit platform is een samenwerking tussen historici van het DIA, Radboud Universiteit Nijmegen, de Universiteit Utrecht en het Zentrum für Niederlande Studien van de Universität Münster. Als kick-off organiseerden wij de conferentie 'The Future of German History'.

In 2023 werden tien Graduiertenkollegs en workshops voor masterstudenten en jonge onderzoekers georganiseerd en vier Amsterdam German Studies Lectures, een reeks lezingen waarin gerenommeerde buitenlandse academici hun onderzoek presenteren aan een Nederlands publiek. De lezingen vonden in tandem plaats met het Graduiertenkolleg, met dezelfde vooraanstaande wetenschappers die hiervoor werden uitgenodigd. Dit initiatief draagt bij aan de bredere doelstellingen van het DIA om zowel het academisch als het maatschappelijk debat over Duitsland te bevorderen. Lees meer over deze lezingen en workshops en onze andere bijeenkomsten in 2023. 

Internationale samenwerking speelt ook een belangrijke rol in de activiteiten van het DIA. Het instituut maakt deel uit van een netwerk van Centers of Excellence for German and European Studies en werkt samen met Duitse universiteiten op het terrein van onderzoek en projecten. Bovendien werkt het DIA binnen een Horizon-programma aan een driejarig EU-project dat zich richt op wederzijdse percepties in Europa en de rol van publieke diplomatie.

Het DIA heeft in 2023 bijgedragen aan verschillende promotietrajecten in samenwerking met zowel Nederlandse als Duitse universiteiten. Henning Radke promoveerde op zijn proefschrift 'Multilingualism and Mixed-Mode Communication: Sociolinguistic Insights into the German-Namibian Diaspora' en Anne Louise Schotel op haar proefschrift 'Visible & Vulnerable: The political representation of lesbians, gay, bisexual, trans and intersex (LGBTI) people in the Netherlands and Germany’.

Communicatie en Duitslandweb

Het DIA communiceert voornamelijk online met haar publiek via twee kanalen: het instituut (algemeen) en het Duitslandweb.

Het Duitslandweb is een onafhankelijk journalistiek platform en de belangrijkste Nederlandstalige bron voor informatie over Duitsland, met een focus op de Duitse maatschappij, politiek, economie, cultuur, taal, en geschiedenis. Onze redacteuren produceren dagelijks korte nieuwsartikelen en wekelijkse achtergrondstukken, columns en interviews. Bovendien voeren zij de redactie van het online naslagwerk over Duitsland. Het Duitslandweb heeft een actieve aanwezigheid op sociale media om relevante ontwikkelingen te delen.

Belangrijke thema's in 2023 waren onder andere klimaatverandering en de Duitse energietransitie. Het DIA belichtte gebeurtenissen zoals de sloop van het dorpje Lützerath en de sluiting van de laatste Duitse kerncentrales. Daarnaast was er aandacht voor politieke onderwerpen zoals de verwarmingswet en de acties van klimaatactivisten.

In 2023 bereikte de DIA-website 1,55 miljoen weergaven, wat een daling betekende ten opzichte van 2022. Dit zien wij als een normalisering na de piek tijdens de coronapandemie waarin veel informatie werd gezocht over de maatregelen in Duitsland.

De podcasts van het DIA zagen echter een stijging in populariteit, met een groei van 24% in volgers op platforms zoals Soundcloud en Spotify. De volgende podcasts werden geproduceerd in 2023: 

• Achtung! Duitse updates - Duitsland na 1 jaar Oekraïne-oorlog
• Achtung! Duitse updates - Beieren - 'het betere Duitsland'
• Achtung! Duitse updates - Terugblik 2023
• Die Vorleser - ‘Nibelungenlied’
• Die Vorleser - ‘Der Prozess’
• Die Vorleser - ‘Friedrich Schiller’
• The Future of German History
• Historikerstreit 2.0

Ook het bereik op sociale media nam toe, vooral op Instagram en LinkedIn, hoewel de aanwezigheid op X (voorheen Twitter) daalde.

Een bijzondere DIA-brede samenwerking was het magazine 'Zeitenwende' met bijdragen van onze redacteuren en wetenschappelijke medewerkers over belangrijke Duitse thema’s waaronder rechts-extremisme, klimaat, de erfenis van Angela Merkel en de aangekondige 'Zeitenwende'.

Het DIA verstuurde zestien nieuwsbrieven in 2023: onderwijsnieuws, DIA-brede activiteiten en Duitslandweb. 

Publieksbijeenkomsten

Het DIA organiseerde het afgelopen jaar 44 publieksbijeenkomsten. Hieronder vallen de hierboven genoemde lezingen door wetenschappelijke gasten, maar ook lezingen en gesprekken met schrijvers en filosofen. Verder zette het DIA in 2023 in op cultuur, zoals tijdens de Nederlands-Duitse cultuurdialoog tussen Hetty Berg & Sasha Waltz en de lezing 'Staat van de Europese Literatuur' met Fatma Aydemir.

In de reeks Deutsches Kino vertoonden we uiteenlopende Duitse films met thema’s als diversiteit, migratie en (de omgang met) de DDR-geschiedenis.

Ten slotte droegen DIA-medewerkers ook bij aan bijeenkomsten van andere organisaties, door het verzorgen van lezingen en workshops en informatievoorziening tijdens evenementen en conferenties.

Lees meer over alle bijeenkomsten in 2023.